Tarım ve Orman Bakanlığının Türk Gıda Kodeksi Bebek ve Küçük Çocuklara Yönelik Gıdalar ile Vücut Ağırlığı Kontrolü İçin Diyetin Yerini Alan Gıdalar Yönetmeliği, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanan yönetmelikle bebek formülleri, devam formülleri, bebek ve küçük çocuk ek gıdalarıyla vücut ağırlığı kontrolü için diyetin yerini alan gıdaların bileşim ve bilgilendirme gereklilikleri, bu gıda kategorilerine eklenebilecek maddeler listesi ve bu listenin güncellenmesi için uygulanacak usul ve esaslar belirlendi.
Genel bileşenlere ilişkin düzenlemeler
Buna göre, gıdaların bileşimi, genel kabul görmüş bilimsel veriler doğrultusunda bu gıdaları tüketmesi amaçlanan kişilere ve onların beslenmeyle ilgili ihtiyaçlarını karşılamaya uygun olacak. Bu gıdalar, tüketmesi amaçlanan kişilerin sağlığına yönelik tehlike oluşturacak miktarda herhangi bir madde içermeyecek.
Gereklilikleri karşılamak amacıyla gıdalara eklenen bileşenler, insan vücudu tarafından biyolojik olarak yararlanılabilir, besleyici veya fizyolojik etkiye sahip ve gıdayı tüketmesi amaçlanan kişilere uygun olacak.
Gıdaların etiketlenmesi, sunumu ve reklamı, ürünün uygun kullanımına yönelik bilgileri içerecek. Söz konusu gıdaların etiketinde, sunumunda ve reklamında, bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer almayacak. Tıp, beslenme, diyetetik ve eczacılık alanlarında niteliklere sahip kişilere veya anne sağlığı ve çocuk bakımından sorumlu diğer sağlık hizmeti çalışanlarına yönelik herhangi bir yararlı bilginin ya da tavsiyenin verilmesi ise engellenmeyecek.
Bebek resmi kullanılmayacak
Bebek formülleri ve devam formüllerinin etiketlenmesi, sunumu ve reklamı, emzirmeden vazgeçilmesine neden olmayacak şekilde yapılacak.
Bebek ve devam formüllerinin etiketi, sunumu ve reklamında, bebek resimleriyle bu gıdaların kullanımını özendirecek diğer resimler veya ifadeler kullanılamayacak. Bebek ve devam formüllerinin kolaylıkla tanınmasına ve hazırlama yönteminin gösterilmesine yönelik grafiklere izin verilecek.
“Kullanımına İzin Verilen Maddeler Listesi”nde yer almaları ve belirtilen unsurlara uygun olmaları şartıyla vitaminler, mineraller, aminoasitler, karnitin ve taurin, nükleotidler, kolin ve inositol gibi maddeler, yönetmelik kapsamındaki bir veya daha fazla gıda kategorisine eklenebilecek.
Yönetmelik kapsamındaki gıdaların yalnızca hazır ambalajlı olarak perakende satılmasına izin verilecek. Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında ilgili kanuna göre idari yaptırım uygulanacak. Yönetmeliğin yayım tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri, 31 Aralık 2021’e kadar söz konusu düzenlemelere uymak zorunda olacak.
Gıdaların isimlendirilmesi
Öte yandan, Türk Gıda Kodeksi Bebek Formülleri ve Devam Formülleri ile Türk Gıda Kodeksi Vücut Ağırlığı Kontrolü İçin Diyetin Yerini Alan Gıdalar tebliğleri de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Tebliğlerle bebek ve devam formülleriyle vücut ağırlığı kontrolü için diyetin yerini alan gıdalara yönelik bileşim, etiketleme, sunum, reklam ve bilgilendirme gereklilikleri belirlendi.
Buna göre, bebek ve devam formüllerinde genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar (GDO) ve ürünler kullanılamayacak.
Tamamen inek sütü ya da keçi sütü proteinlerinden üretilen bebek ve devam formülleri, “bebek sütü” ve “devam sütü” olarak adlandırılacak. Tamamen inek sütü ya da keçi sütü proteinlerinden üretilenler haricindeki bebek ve devam formülleri, “bebek formülü” ve “devam formülü” olarak isimlendirilecek.
“Anne sütü gibi” ifadesine yasak
Bebek formüllerinin sunumu ve reklamında, ürünün, doğumdan itibaren anne sütüyle beslenemeyen bebekler için uygun olduğuna dair ifade bulunacak. Ürünün uygun hazırlanması, saklanması, her seferinde taze hazırlanması ve artan ürünün kullanılmaması yönünde talimata yer verilecek reklamda, uygun olmayan hazırlama ve saklama şeklinin sağlığa zararlı olacağına dair uyarı bulunacak.
Ayrıca, “önemli uyarı” veya eşdeğer bir başlık altında, “anne sütüyle beslemenin üstün olduğu ve bebek formülünün sadece tıp, beslenme ve diyetetik, eczacılık alanlarında niteliklere sahip bağımsız kişilerin veya anne sağlığı ve çocuk bakımından sorumlu diğer bağımsız sağlık hizmeti çalışanlarının önerisi üzerine kullanılması gereken bir ürün olduğu” belirtilecek. Bebek ve devam formülleri için belirlenen tüm zorunlu bilgiler, tüketiciler tarafından kolayca anlaşılır bir dille ifade edilecek.
Bu gıdaların etiketleme, sunum ve reklamı, anne sütüyle beslemekten vazgeçirmeyecek şekilde ürünün uygun kullanımı hakkında gerekli bilgileri sağlayacak. Bebek formülleri ve devam formüllerinin etiketleme, sunum ve reklamında “insana özdeş/anne sütüne özdeş”, “anne gibi”, “adapte/uyarlanmış” gibi ifadeler kullanılamayacak.
Diyet gıdalarda yer alacak ifadeler
Vücut ağırlığı kontrolü için diyetin yerini alan gıdalarda, “ürünün yalnızca vücut ağırlığını azaltmayı amaçlayan sağlıklı fazla kilolu veya obez yetişkinler için olduğuna” dair ifade yer alacak.
Söz konusu gıdaları kullanmaya başlamadan önce, tıp veya beslenme ve diyetetik alanlarında çalışan bir sağlık meslek mensubunun tavsiyesinin alınmasının önerildiğine dair ifade kullanılacak. Bu ürünlerin hamile veya emziren kadınlarla ergenler tarafından kullanılmaması, sağlık problemi olan kişiler tarafından tıp veya beslenme ve diyetetik alanlarında çalışan bir sağlık meslek mensubunun tavsiyesi olmadan tüketilmemesi gerektiğine dair ifadeye yer verilecek.
Günlük yeterli miktarda sıvı alımının önemine dair ifadenin de bulunacağı bilgilendirmede, ürünün, kullanma talimatına uygun olarak kullanıldığında, günlük temel besin ögelerini yeterli miktarlarda sağladığı kaydedilecek.
Ağırlık kaybı miktarı yazılmayacak
Bilgilendirmede, ürünün sağlıklı fazla kilolu veya obez yetişkinler tarafından, tıp veya beslenme ve diyetetik alanlarında çalışan bir sağlık meslek mensubunun tavsiyesi olmaksızın 8 haftadan fazla bir süre boyunca veya daha kısa sürelerle tekrarlı olarak kullanılmaması gerektiği belirtilecek.
Vücut ağırlığı kontrolü için diyetin yerini alan gıdaların etiketleme, sunum ve reklamında, bunların kullanımı sonucunda ortaya çıkan ağırlık kaybı hızı veya miktarına ilişkin bir ifade yer alamayacak.
Kaynak: AA
