2019 yılında İsrail, Tunus, Portekiz, Avusturya, Kosova, Romanya, Mozambik dahil birçok ülke sandık başına gitti.
Romanya’da cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda kazanan, mevcut Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis oldu. Merkez Seçim Bürosunca açıklanan ve kesin olmayan sonuçlara göre, Iohannis oyların yüzde 66,5’ini aldı.
Portekiz’de yapılan genel seçimleri, son 4 yıldır azınlık hükümetiyle iktidarda olan Sosyalist Parti (PS) kazandı. PS, 230 sandalyeli mecliste 106 milletvekili çıkarırken tek başına iktidar olmak için gerekli 116 sandalyeyi elde edemedi.
Avusturya’daki genel seçimlerde eski Başbakan Sebastian Kurz’un liderliğindeki muhafazakar Halk Partisi, oyların yüzde 38’ini alarak net bir zafer kazandı.
Polonya’da, 460 sandalyeli Meclis (Sejm) ve 100 sandalyeli Senatonun yeni üyelerini belirlemek üzere düzenlenen genel seçimi, yüzde 44 ile Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) birinci tamamladı.
Çekya’daki genel seçimde, liderliğini Slovakya asıllı milyarder ve eski Maliye Bakanı Andrej Babis’in yaptığı Gayrimemnun Vatandaşlar Hareketi (ANO) yüzde 29,8 oyla birinci oldu.
Slovakya’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda oyların yüzde 58’ini alan Zuzana Caputova, cumhurbaşkanı seçildi. Caputova, Slovakya’nın ilk kadın cumhurbaşkanı oldu.
Toplam 1 milyon 938 bin 869 kayıtlı seçmenin bulunduğu Kosova’da, 20 parti ve 4 seçim ittifakından bin 67 milletvekili adayı 120 üyeli meclise girebilmek için yarıştı. Kendin Karar Al Hareketi (VV) oyların yüzde 25,49, Kosova Demokratik Birliği (LDK) yüzde 24,82 ve Kosova Demokratik Partisi (PDK) de yüzde 21,24’ünü aldı. VV ve LDK’nin Kosova’da Kurti başkanlığında yeni hükümeti kurması bekleniyor.
Kuzey Makedonya’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunu oyların yüzde 51,66’sını alan Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) adayı Stevo Pendarovski kazandı.
Federal devlet yapısına sahip Belçika’da 26 Mayıs’ta yapılan genel seçimlerin üzerinden yaklaşık 7 ay geçmesine rağmen hükümet kurulamadı.
150 koltuklu Belçika Federal Parlamentosunda Yeni Flaman İttifakı Partisi (N-VA), 8 koltuk kaybederek 25’e geriledi ve koalisyon müzakerelerinde eli zayıfladı.
N-VA’yı 20 koltukla Valon Sosyalistler, 18 koltukla Flaman Menfaati, 14 koltukla Liberaller, 13 koltukla Yeşiller (Ecolo), 12’şer koltuk ile Hristiyan Demokratlar, Flaman Liberaller ve İşçi Partisi, 9 koltukla Flaman Sosyalistler, 8 koltukla Yeşiller (Groen), 5 koltukla Valon Hristiyan Demokratlar ve 2 koltukla Demokrat, Federalist, Özgürlükçü Parti (DeFI) takip etti.
İspanya’da seçim üstüne seçim
İspanya’da 28 Nisan’da yapılan erken genel seçimlerde hükümet kurulamamasından dolayı yaklaşık 6 ay sonra bir kez daha sandık kuruldu.
Resmi seçim sonuçlarına göre, Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) bir kez daha birinci siyasi parti çıksa da tek başına iktidara gelecek çoğunluğu elde edemedi.
İspanya Kralı 6. Felipe, ülkede 10 Kasım’da yapılan erken genel seçimlerin ardından en fazla oyu alan PSOE’nin lideri ve geçici hükümetin Başbakanı Pedro Sanchez’i hükümeti kurmakla görevlendirse de siyasi krizin derinleşmesinden endişe ediliyor.
Ukrayna’da Vladimir Zelenskiy devlet başkanlığı seçimlerinde en çok oyu alarak seçimin galibi oldu. Zelenskiy yüzde 73,2 oy alarak devlet başkanlığı yarışını kazanırken Petro Poroşenko ise aldığı yüzde 25,3 oy oranı ile seçimi kaybetti.
AP seçimleri
Avrupa ülkeleri 23-26 Mayıs’ta sandık başına giderek AB’nin gelecek 5 yılını şekillendirecek adayları oyladı.
Seçimlerde, daha önce başat güç olan merkez sağ ve merkez sol partiler, oy kaybı yaşadı ve çoğunluğu kaybetti. Yeşiller, sağcılar ve liberaller sandıktan güçlenerek çıktı.
Kazanımları göze çarpan Yeşillere olan ilginin kaynağında, Avrupa’da iklim değişikliği konusunda giderek yükselen endişeler ve bunun sonucunda patlak veren iklim protestoları bulunuyor.
AB üyesi 28 ülkede yapılan seçimlerde oy kullanma oranının yüzde 51’i bulması, kıta nüfusunun sandığa olan ilgisindeki artışı ortaya koydu. Bir önceki seçimde bu oran yüzde 43 seviyesindeydi.
Afrika
Güney Afrika genel seçimlerinde Afrika Ulusal Kongresi oyların yüzde 57,68’ini alarak seçimin galibi oldu. Ana muhalefetteki Demokratik Birlik yüzde 20,69, Ekonomik Özgürlük Savaşçıları ise yüzde 10,60 oy aldı.
Mozambik’te düzenlenen devlet başkanlığı seçiminin galibi, oyların yüzde 73’ünü alan iktidardaki Mozambik Kurtuluş Cephesinin (Frelimo) adayı mevcut Devlet Başkanı Filipe Nyusi oldu.
Nijerya’da mevcut devlet başkanı ve Tüm İlericiler Kongresi (APC) adayı Muhammed Buhari, ya da sevenlerinin isimlendirmesiyle “Baba Buhari”, 15 milyon seçmenin oyuyla yeniden devlet başkanı seçildi.
Burkina Faso’da eski Başbakan Roch Marc Christian Kabore oyların yüzde 53,4’ünü alarak ilk turda devlet başkanı seçildi.
Senegal’de düzenlenen 11. cumhurbaşkanı seçiminin galibi, oyların yüzde 58,27’sini alan iktidardaki Benno Bokk Yakaar koalisyonunun adayı Cumhurbaşkanı Macky Sall oldu.
Tunus’ta bağımsız aday Anayasa Profesörü Kays Said, cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların yüzde 70’ten fazlasını alarak rakibi medya patronu Nebil el-Karvi karşısında ezici bir zafer elde etti.
Cezayir’de eski Başbakan Abdulmecid Tebbun, oyların yüzde 58,13’ünü alarak ülkenin resmi cumhurbaşkanı oldu.
İsrail’de kriz
İsrail’de erken genel seçimlerde Başbakan Binyamin Netanyahu’nun Likud Partisi parlamentoda 36 sandalye kazanarak birinci oldu ancak Netanyahu’nun yeni koalisyon hükümetini kuramaması üzerine 17 Eylül’de yeniden erken seçime gidilmesi kararı alındı.
Ülkede 17 Eylül’de yapılan ikinci erken seçime rağmen koalisyon hükümeti oluşturulamadı ve İsrail Meclisi bir kez daha erken seçime gitmek zorunda kaldı. Mecliste sabaha karşı yapılan oylamanın ardından erken seçimin 2 Mart 2020’de düzenlenmesi kararlaştırıldı.
Latin Amerika
Bolivya’da dördüncü dönem için yarışan Evo Morales, oyların yüzde 46,85’ini alırken, rakibi Carlos Mesa ise yüzde 36,73’de kaldı. Morales, ilerleyen süreçte, ordunun ve muhalefetin baskısı sonucu istifa etti.
Uruguay’da yapılan devlet başkanlığı seçimini Ulusal Partinin sağcı adayı Luis Lacalle Pou kazandı. Pou, seçimin ikinci turunda oyların yüzde 48,73’ünü aldı.
Arjantin’de devlet başkanlığı seçimini Alberto Fernandez kazandı. Oyların yüzde 48’ini alan Fernandez, ikinci tura gerek kalmadan seçimi kazanmış oldu.
Panama’da yapılan devlet başkanı seçimini, Demokratik Devrimci Partinin (PRD) adayı Laurentino Cortizo kazandı. Cortizo, oyların yüzde 33’ünü aldı.
El Salvador’da devlet başkanlığı seçimini Filistin kökenli aday Nayip Bukele kazandı. Bukele, oyların yaklaşık yüzde 54’ünü alan Ulusal Birlik İçin Büyük İttifak koalisyonunun lideriydi.
Küba’da yeni anayasa için düzenlenen ve yaklaşık yüzde 85 katılımın olduğu referandumda, sandıktan “Evet” oyu yüzde 86.8, “Hayır” oyu yüzde 9, boş oylar da yüzde 4 oranında çıktı.
Asya
Filipinler’de halk yeni devlet başkanı ile yerel yöneticilerini belirlemek üzere sandık başına gitti. Başkanlık yarışını kazanan isim seçim kampanyasını suçla mücadele ve ekonomik vaatler üzerinden yürüten Rodrigo Duterte oldu.
25 yıldır Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun yönettiği Belarus’ta yapılan parlamento seçimlerinde muhalefetin hiçbir adayı parlamentoya giremedi. Parlamentodaki 110 koltuğun hepsini hükümet yanlıları kazandı.
Hindistan’da Başbakan Narendra Modi’nin Hindistan Halk Partisi (BJP), parlamento seçimlerinin galibi oldu. Ülkede dünyanın en uzun seçimi olan parlamento seçimleri 7 aşamada gerçekleştirildi ve seçimde yaklaşık 900 milyon kayıtlı seçmen oy kullandı.
Tek başına yüzde 31,34 oyla 243 sandalye elde eden BJP’nin meclis kapasitesi, liderliğini yaptığı Ulusal Demokratik İttifak bünyesindeki diğer müttefiklerinin de kazanmış olduğu 60 sandalyeyle birlikte 303 sayısına ulaştı.
Tayland’da ordunun 2014’te yönetime el koymasının ardından 24 Mart’ta yapılan ilk genel seçimlerde darbeyle devrilen eski Başbakan Yingluck Şinavatra ve babası eski Başbakan Taksin Şinavatra’nın destekçilerinin kurduğu Pheu Thai Partisi, 136 sandalye ile Temsilciler Meclisinde en fazla milletvekiline sahip parti oldu.
Seçimde askeri cuntanın kurduğu Palang Pracharath Partisi 116, İleri Gelecek Partisi 81, Demokrat Parti 53, Bhumjaithai Partisi de 51 sandalye kazandı.
Endonezya’nın mevcut Devlet Başkanı Joko Widodo, devlet başkanlığı seçiminde oyların yüzde 55,50’ini alarak yeniden başkan seçildi.
Kazakistan’da Merkezi Seçim Komisyonu, cumhurbaşkanlığı seçimlerini eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’ın desteklediği Kasım Cömert Tokayev’in kazandığını açıkladı. Tokayev, oyların yüzde 70,8’ini alarak zaferini ilan etti.
Afganistan’da 14 cumhurbaşkanı adayının yarıştığı seçimde, 9 milyon 600 bin seçmenden 2 milyon 695 bini oy kullandı. Seçim sonuçlarının açıklanması ertelendi.
Sri Lanka’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Sri Lanka Halk Cephesi adayı Gotabaya Rajapaksa, geçerli oyların yüzde 51,68’ini alarak birinci oldu.
Kaynak: AA
