Gelişen teknoloji günlük yaşamda birçok kolaylık sağlıyor. Ancak bu gelişmenin yararı kadar zararı da var. Özellikle son yıllarda teknoloji kullanarak gerçekleştirilen dolandırıcılık suçlarında artış söz konusu.
İstanbul Emniyet Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele birimi bu tür suçları önlemek için 7 gün 24 saat mesai yapıyor. İhbarlar değerlendiriliyor, tespit çalışmaları yapılıyor ve suçlular hakkında yasal işlem uygulanıyor. Dolandırıcılar genellikle mobil cihazlar ve ödeme kanalları üzerinden saldırı gerçekleştiriyor. Bu noktada da kullanıcıların dikkat etmesi gereken bazı konular bulunuyor.
Mobil cihazlara gelen bildirimler, sosyal medyada karşımıza çıkan gerçek görünümlü sahte paylaşımlar, kredi kartı kullanımları. Dolandırıcıların son yıllarda en çok kullandığı yöntemlerin başında geliyor.
İlk sırada kart kopyalama var
Dolandırıcılar, ATM’lere yerleştirdikleri harici cihazlarla ve yazılımını değiştirdikleri sahte POS cihazlarıyla kart bilgilerini ve şifreleri ele geçiriyor. Bu, 2019 yılının Eylül ayına kadar en çok başvurulan dolandırıcılık yöntemi. Yaşanan 1229 olayda 64 kişi yakalandı, 49 kişi ise tutuklandı.
Aynı yöntemle 2017 yılında 712 olay yaşanırken, 54 yakalama gerçekleşti, 31 kişi tutuklandı. Son 3 yılda bu yöntemin en az kullanıldığı dönem 2018 oldu. Yaşanan 379 olayda 207 kişi yakalandı ve 34’ü tutuklandı.
Sahte sitelere ve paylaşımlara dikkat
Phishing, yani kimlik dolandırıcılığı. Dolandırıcılar arasında git gide yaygınlaşan bu yöntem, kişileri kullandığı mobil cihazı üzerinden yakalıyor.
Günümüzde bankacılık işlemleri başta olmak üzere birçok işlem, mobil cihazlar üzerinden gerçekleştiriliyor. Dolandırıcılar da bu tercihi manipüle ederek gizli bilgileri ele geçiriyor. Telefona gelen asılsız bildirimler, sosyal medyadaki gerçek görünümlü sahte kampanya ve hediye paylaşımları en sık görülen örnekleri. Bu yollarla kullanıcı, sahte bir internet sitesine yönlendiriliyor. Kullanıcı banka ya da resmi bir kurumun internet sitesine giriş yaptığını zannederken, aslında özenle hazırlanmış dolandırıcıların sitesine bilgilerini giriyor.
Bu işlem sayesinde dolandırıcılar kullanıcının gizli bilgilerini ele geçirip banka hesabını boşaltabiliyor.
Bu durumda en çok dikkat edilmesi gerek nokta internet sitelerinin başında yazan ‘https’ eklentisi ve kilit görseli. Bu ibarelerin bulunmadığı hiçbir siteye bilgi ve şifre girişi yapılmaması gerekiyor.
‘Phishing’ yöntemiyle dolandırıcılığın zirve yaptığı yıl 2019. Eylül ayına kadar 619 olay yaşanırken, bu olaylar hakkında 71 kişi gözaltına alındı, 26 kişi de tutuklandı.
Ayrıca 2017’de yaşanan 21 olayda 18 kişi tutuklanırken, 2018 yılında yaşanan 20 olayda da 18 kişi tutuklanarak yargılandı.
Çağrı merkezi dolandırıcılığı ve özel hayatın ihlali suçlarında düşüş var
‘444’ ya da ’0800’ ile başlayan numaralarla telefonumuza gelen her arama gerçeği yansıtmayabiliyor. Dolandırıcılar, çağrı merkezi gibi kurumları temsil ediyormuşçasına kişileri arayıp dolandırmayı deniyor. Bu yöntemle işlenen suç sayısı her geçen yıl azalsa da yapılmaya devam ediyor.
Kimi zaman bir banka adıyla kimi zaman da ürün satışı için kişileri arayıp hesabından para göndermeye ya da gerçek olmayan bir ürünü almaya ikna etmeye çalışıyorlar. Banka adını kullanarak arayanlar genellikle ‘Hesabınıza yanlışlıkla para geldi’ diyerek, ürün satmak için arayanlar ise gerçek fiyatının çok altında fiyatlar sunarak, olmayan ürünü satmaya çalışıyor. Bu tuzağa düşenler de kaçınılmaz bir mağduriyetle karşı karşıya kalıyor.
2017 yılında bu yöntemin başvurulduğu 1485, 2018’de 665, 2019’in 9 ayında 610 olay bulunuyor.
Tıpkı çağrı merkezi dolandırıcılığında olduğu gibi bilişim sistemleri kullanılarak özel hayata karşı işlenen suçlarda da her geçen yıl düşüş yaşanıyor.
Bu alanda da 2017 yılında 481 olay yaşanırken, 2018’de 321, Eylül 2019 tarihine kadar ise 172 olay gerçekleşti.
Kurgu: Cihan Karaahmetoğlu
Grafik: Hafize Yurt
