Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği (KTTB), pandemi döneminde, ikisi de solunum yoluyla bulaştığı için, Covid-19 ile grip enfeksiyonlarının aynı anda bulaşma olasılığının çok yüksek olduğuna işaret ederek, sonuçları daha ağır olabileceği bu duruma karşı herkesin aşılarını düzenli yapması gerektiğini belirtti.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Yönetim Kurulu adına açıklamaya yapan Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu Dr. Derlen Özgeç Ruso, grip, COVID-19 ve diğer solunum yolu hastalıklarının bazı semptomları benzer olduğunu ancak hastalığın ne olduğunu söylemek ve bir tanıyı doğrulamak için testin şart olduğunu vurguladı.
Ruso, “Grip (influenza) ve COVID-19 arasındaki fark nedir? Nasıl korunmalıyız?” başlıklı açıklamasında iki hastalık karşılaştırılarak, farklarına dikkat çekildi ve korunma yöntemleri anlatıldı.
Dr. Derlen Özgeç Ruso, COVID-19’un ilk olarak 2019’da tanımlanan bir koronavirüs enfeksiyonundan kaynaklandığını ve griple karşılaştırıldığında, COVID-19’un bazı insanlarda daha ciddi hastalıklara neden olabileceği gibi, semptom göstermenin daha uzun sürebileceği ve insanların daha uzun süre bulaşıcı olabileceğini belirtti.
Ruso’nun açıklaması şöyle:
“COVID-19 ve gribin paylaştığı yaygın semptomlar şunları içerir: Ateş veya ateşli hissetme / titreme, öksürük, nefes darlığı veya nefes almada zorluk, yorgunluk (yorgunluk), boğaz ağrısı, burun akıntısı veya tıkalı burun, kas ağrısı veya vücut ağrıları, baş ağrısı, kusma ve ishal. COVID-19’da ise spesifik belirti tat veya koku duyusunda değişikliği veya kaybı.
Hem COVID-19 hem de grip için, bir kişinin enfekte olması ile hastalık semptomlarını yaşamaya başlaması arasında 1 veya daha fazla gün geçebilir. Bir kişinin COVID-19’u varsa, semptomları yaşaması gripten daha uzun sürebilir.
Gripte semptomlar, tipik olarak, enfeksiyondan 1 ila 4 gün sonra başlar. COVID-19’da ise semptomlar enfekte olduktan yaklaşık 5 gün sonra başlayabileceği gibi, enfeksiyondan 2 ila 14 gün sonra da ortaya çıkabilmekte.
Grip olan çoğu insan, semptomları göstermeden yaklaşık 1 gün önce bulaşıcıdır. Grip olan daha büyük çocuklar ve yetişkinler, hastalıklarının ilk 3-4 günü en çok bulaşıcı gibi görünmektedir, ancak birçok insan yaklaşık 7 gün boyunca bulaşıcı kalır. Bebekler ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler daha uzun süre bulaşıcı olabilir.
Bir kişinin COVID-19’a neden olan virüsü ne kadar süre yayabileceği hala araştırılmakta. İnsanların belirti veya semptomlar yaşamadan önce (veya muhtemelen daha erken) yaklaşık 2 gün boyunca virüsü yayması ve belirtiler veya semptomlar ilk ortaya çıktıktan sonra en az 10 gün boyunca bulaşıcı kalması mümkündür. Bir kişi asemptomatik ise veya semptomları kaybolursa, COVID-19 testi pozitif çıktıktan sonra en az 10 gün boyunca bulaşıcı kalması mümkündür. Ağır hastalık nedeniyle hastaneye kaldırılan ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler 20 gün veya daha uzun süre bulaşıcı olabilir.
Hem COVID-19 hem de grip, birbirleriyle yakın temas halinde olan (yaklaşık 6 fit içinde) kişiler arasında kişiden kişiye yayılabilir. Her ikisi de esas olarak, hastalığı (COVID-19 veya grip) olan kişiler öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda dışarı atılan virüs içeren büyük ve küçük parçacıklar tarafından yayılır. Bu parçacıklar yakındaki insanların ağızlarına veya burunlarına inebilir ve muhtemelen ciğerlerine solunabilir. Yetersiz havalandırmaya sahip iç mekan ayarları gibi bazı durumlarda, küçük parçacıklar 6 fitten daha uzağa yayılabilir ve enfeksiyonlara neden olabilir.
Yayılmanın çoğu solunum yoluyla olsa da, bir kişinin dokunma (örneğin, virüslü biriyle el sıkışma) veya üzerinde virüs bulunan bir yüzeye veya nesneye dokunma yoluyla enfekte olması mümkün olabilir.
Hem grip virüsleri hem de COVID-19’a neden olan virüs, çok hafif semptomları olan kişiler tarafından veya semptom yaşamayan kişiler (asemptomatik kişiler) tarafından, semptom göstermeye başlamadan önce bulaşıcı olabilmektedir.
“COVID 19 VİRÜSÜ DAHA BULAŞICI”
COVID-19’a neden olan virüs ve grip virüslerinin benzer şekillerde yayıldığı düşünülürken, COVID-19’a neden olan virüs genellikle grip virüslerinden daha bulaşıcıdır. Bu, COVID-19’a neden olan virüsün birçok insana hızlı ve kolay bir şekilde yayılabileceği ve zaman geçtikçe insanlar arasında sürekli yayılmaya neden olabileceği anlamına gelir.
Hem COVID-19 hem de grip hastalığı ciddi hastalıklara ve komplikasyonlara neden olabilir. En yüksek risk altında olanlar ise, ileri yaştaki yetişkinler, altta yatan belirli tıbbi durumları olan kişiler (bebekler ve çocuklar dahil), hamilelerdir.
Genel olarak, COVID-19 bazı insanlarda daha ciddi hastalıklara neden oluyor gibi görünüyor. Hastaneye yatış ve ölümle sonuçlanan ciddi COVID-19 hastalığı, sağlıklı insanlarda bile ortaya çıkabilmektedir. COVID-19’u olan bazı kişiler, COVID sonrası durumlar veya multisistem inflamatuar sendrom (MIS) geliştirmeye devam edebilir”
COVID-19 ŞİDDETLİ HASTALIK RİSKİ ARTMIŞ KİŞİLER
Ruso, hem COVID-19, hem de gribin komplikasyonlara neden olabileceği durumlar ise şu şekilde sıraladı:
“Zatürre, solunum yetmezliği, akut solunum sıkıntısı sendromu, sepsis (vücudun bir enfeksiyona aşırı tepkisinin neden olduğu hayatı tehdit eden bir hastalık), kardiyak yaralanma (örneğin, kalp krizi ve felç), çoklu organ yetmezliği (solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği, şok), kronik tıbbi durumların kötüleşmesi (akciğerleri, kalbi veya sinir sistemini veya diyabeti içeren), kalp, beyin veya kas dokularının iltihabı, ikincil enfeksiyonlar (zaten grip veya COVID-19 bulaşmış kişilerde oluşabilecek bakteriyel veya mantar enfeksiyonları), ishal, gripli yetişkinlere göre gripli küçük çocuklarda daha yaygındır”
EK KOMPLİKASYONLAR
COVID-19 ile ilişkili ek komplikasyonları da sıralayan Ruso, şöyle devam etti:
“Akciğerlerin, kalbin, bacakların veya beyin damarlarında ve atardamarlarında kan pıhtıları yeni doğanlarda (MIS-N), çocuklarda (MIS-C) ve yetişkinlerde (MIS-A) (MIS: Multisistem İnflamatuar Sendrom), SARS-COV-2 ile enfekte olduktan sonra haftalar veya aylarca sürebilen veya enfeksiyondan haftalar sonra ortaya çıkabilen bir dizi semptomdur. Uzun süreli COVID-19, hastalığı hafif olsa veya semptomları olmasa bile COVID-19 olan herkesin başına gelebilir. Bu durumlar ağır ve hayatı tehdit eden durumlardır”
ONAYLANMIŞ TEDAVİLER
Dr. Derlen Özgeç Ruso, daha yüksek komplikasyon riski taşıyan veya COVID-19 veya grip nedeniyle hastaneye kaldırılan kişilerin, semptomları ve komplikasyonları hafifletmeye yardımcı olmak için destekleyici tıbbi bakım alması gerektiğini vurguladı.
Ruso, “Reçeteli influenza antiviral ilaçları, grip tedavisi için FDA onaylıdır. Grip nedeniyle hastaneye yatırılan veya komplikasyon riski yüksek olan ve grip semptomları olan kişilerin hastalık başlangıcından sonra mümkün olan en kısa sürede antiviral ilaçlarla tedavi edilmesi önerilir” dedi.
AŞI VE İLAÇ TEDAVİSİ
Dr. Derlen Özgeç Ruso, şöyle devam etti:
“Her yıl beklenen 4 grip virüsüne karşı koruma sağlamak için yeni tür grip aşıları üretilmektedir. Özellikle pandemi döneminde, ikisi de solunum yolu ile bulaştığı için, Covid-19 ile grip enfeksiyonlarının birlikte olma olasılığı çok yüksektir. Tüm toplumda ama özellikle riskli gruplarda bu 2 enfeksiyonun birlikte geçirilmesi daha ağır ve hatta hayati tehlike oluşturacak üzücü durumlara yol açabilecektir. Bu nedenle herkesin, ama özellikle kalp damar hastalığı, tansiyon, diyabet, astımı ve KOAH gibi akciğer hastalığı olan bireylerin COVID-19 ve grip aşılarını düzenli olarak olmaları onları ağır hastalıktan ve hayati risklerden koruyacaktır. Bu nedenle Sağlık Bakanlığımız ivedi şekilde en azından risk altındaki kişileri ücretsiz olarak gribe karşı aşılamalıdır”
