Sağlık Bakanlığı verilerinden derlenen bilgilere göre, gebelik süreciyle olumsuz etkilenen bir durum veya bunun tedavisine bağlı olarak, gebelikte, doğumda ya da gebeliğin sonlanmasından sonraki ilk 42 günde görülen can kayıpları “anne ölümleri” şeklinde tanımlanıyor.
Anne ölüm oranları, ülkelerin ekonomisi, kültürü ve sağlık sisteminin gelişmişliğine ilişkin en önemli halk sağlığı göstergelerinden kabul ediliyor. Annenin yaşama hakkının engellenmesi de insan hakları ihlali olarak kabul ediliyor.
Dünyada anne ölüm oranlarını düşürme hedefini gerçekleştirebilen 16 ülke arasında yer alan Türkiye, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, bu oranı 2015’te yüzde 83,5 azaltmayı başardı.
Bakanlık verilerine göre, Türkiye’de anne ölüm olguları 2005’te çeşitli araştırmalarla izlendi.
Anne ölüm olgularına ilişkin ilk güvenilir veriler, 2005 Ulusal Anne Ölümleri Çalışması ile elde edildi. Anne ölüm oranı 2005’te yüz binde 28,5, 2010’da yüz binde 16,4, 2015’te yüz binde 14,6 olarak gerçekleşti, geçen yıl ise yüz binde 13,6’ya geriledi.
Bebek ölümleri rutin izlem programına alındı
Son yıllarda anne ölümlerinde yaşanan düşme trendine, ulusal sağlık politikalarındaki değişiklikler, sağlık personeli ve gebelerin eğitimi, anne ölümlerinin izlenmesi ve hizmet sunumundan kaynaklanan eksiklik ile hataların saptanması ve düzeltilmesi, gerekli önlemlerin alınabilmesi için politikaların üretilmesi katkı sağladı.
Bebek ölümleri, dünya genelinde gerçekleşen yüksek sayıda ölümler, bebek ve çocuk ölümlerinin büyük bölümünün göreceli olarak düşük maliyetli müdahalelerle önlenebilecek durumda bulunması nedeniyle çocuk sağlığının iyileştirilmesi, kalkınma zirvelerinde gelişmişliğin bir göstergesi olarak kabul ediliyor.
Bebek ölümleri daha önce araştırmalarla takip edilirken, rutin izlem programları kapsamına alındı. Her bebek ölümünün nedenleri araştırılarak, aynı nedenle başka bebeklerin hayatını kaybetmemesi için tedbirler alınıyor.
İshalli hastalıklar ve zatürre gibi çocuk ölümlerine yol açan nedenlere yönelik yürütülen kontrol programları, beslenme ve bağışıklama çalışmaları sonucunda bebek ölüm hızı, 1960’lı yıllarda 200’ün üzerindeyken, bu oran 2000’li yılların başında binde 30 seviyesine kadar geriledi.
Bebek ölümleri ilk 28 günde gerçekleşiyor
Bebek ölümlerinin yüzde 60’tan fazlası yeni doğan döneminde ilk 28 günde gerçekleşiyor. Bu oran bebek ölümlerinin nedenlerinin değişmesiyle gelişmiş ülkelere paralel artış gösteriyor.
Bakanlık tarafından anne ve bebek ölüm oranlarını düşürmeye yönelik yürütülen çalışmalar neticesinde, bebek ve 5 yaş altı çocuk ölümlerinde önemli başarılar elde edildi. Son 20 yılda yüzde 80’in üzerinde oranla Türkiye, bebek ölümlerini en hızlı azaltan dünyadaki üçüncü ülke oldu.
Bebek ölümlerini azaltmak için çalışmalar daha çok konjenital anomalilerin önlenmesi ya da erken tanı ve müdahalelerin geliştirilmesi, prematüreliğin azaltılması, prematüre ve yenidoğan bakımının iyileştirilmesi alanlarında yoğunlaşıyor.
Kaynak: AA
